Beleggen

Hoe presteren aandelenmarkten tijdens oorlog?

Geschiedenis toont aan dat oorlogen meestal een bescheiden impact hebben op aandelen. Terwijl inflatie vaak oploopt en goud meestal goed presteert tijdens oorlogen en crises. Vaak bieden geopolitieke gebeurtenissen kansen voor de ondernemende belegger.

Aandelenmarkten houden niet van onzekerheid en in de aanloop van een oorlog zakken aandelenmarkten vaak in. Mede door de dreiging van een invasie in de Oekraïne zakte de AEX index vanaf januari in. De invasie van Oekraïne op 24 februari 2022 leidde die dag tot een daling van van -2,66%. Een verlies dat de volgende dag direct goed werd gemaakt.

Nu een maand later staat de AEX index -0,97% lager dan voor de invasie door Rusland.

Voorlopig is de impact van de oorlog op aandelenmarkten beperkt. Dat komt overeen met de reactie van aandelenmarkten op eerdere geopolitieke gebeurtenissen.

De impact van de oorlog in de Oekraïne op individuele aandelen zoals ING is wel groter.

Peildatum: 25-3-2-2022

Geopolitieke gebeurtenissen en impact op aandelenmarkt

LPL Research heeft uitgezocht hoe de Amerikaanse aandelenmarkt reageert op geopolitieke gebeurtenissen. De gemiddelde impact op de dag van de gebeurtenis is -1,2%. Het totale gemiddelde verlies -5,0%.

Het blijkt dat de beurs meestal snel weer herstelt. Maar bij grote gebeurtenissen zoals de Pearl Harbor aanval en de invasie van Koeweit duurde het herstel meer dan een half jaar.

De VS raakte bij de aanval op Pearl Harbor in december 1941 officieel betrokken bij de Tweede Wereldoorlog, maar de oorlog had al bijna twee jaar een negatieve impact op beurskoersen. Van een top van 150 in 1939 daalde de Dow Jones index tot onder de 100 in 1945.

Bron: Investment Office

Voorlopig is de invasie van de Oekraïne nog vooral een lokale oorlog, maar de kans bestaat nog steeds dat het conflict uitbreidt tot een krachtmeting tussen de NAVO en Rusland. Die kans lijkt me klein. Maar niet ondenkbaar.

Zolang het regionaal blijft lijkt het ergste voor de aandelenmarkten achter de rug. Uitbreiding van het conflict kan nog flinke verliezen opleveren.

Oorlog en aandelen

Mark Armbruster heeft gekeken naar rendementen en volatiliteit in de aanloop naar en tijdens de Tweede Wereldoorlog, de Koreaanse oorlog, de oorlog in Vietnam en de Golfoorlog.

Opvallende bevinding is dat Amerikaanse aandelen tijdens oorlogen beter presteerden dan hun langetermijngemiddelden. “Aan de andere kant presteerden obligaties, meestal een veilige haven in tumultueuze tijden, onder hun historisch gemiddelde tijdens oorlogsperioden.”

Armbruster lijkt voor WW2 Pearl Harbor als ijkpunt genomen te hebben, maar vanaf 1939 tot 1945 was de markt vlak. Wat mij betreft schetst hij daarom zeker voor WW2 een te rooskleurig beeld.

De natuurlijke reactie van beleggers is om aandelen te verkopen en cash aan te houden. Maar oorlogen en crises leiden vaak tot hogere inflatie. In de Tweede Wereldoorlog werkte de Amerikaanse economie op volledige capaciteit wat leidde tot hogere lonen en prijzen. Ook leiden internationale conflicten vaak tot hogere olieprijzen. Cash aanhouden is dus meestal niet de beste oplossing op inflatie het hoofd te bieden tijdens oorlog.

Leer hoe je financieel onafhankelijk wordt en vroeg met pensioen kunt (FIRE) met de Cursus Beleggen

Crises en rendementen

Amundi heeft op een rij gezet wat het maximale verlies is na een crisis en hoeveel het rendement is na 6 maanden. Opvallend is dat na 6 maanden het verlies meestal ruimschoots is goed gemaakt. Maar ook hier geldt; historische prestaties zijn geen garantie voor de toekomst.

EventDJIA Reaction DatesDate Range % Gain/LossSix Months Later
Fall of France5/9/40 – 6/22/40-17.1%7.0%
Pearl Harbor12/6/41 – 12/10/41-6.5%-9.6%
Korean War6/23/50 – 7/13/50-12.0%19.2%
Eisenhower Heart Attack9/23/55 – 9/26/55-6.5%11.7%
Cuban Missile Crisis10/19/62 – 10/27/621.1%24.2%
JFK Assassination11/21/63 – 11/22/63-2.9%15.1%
US Bombs Cambodia4/29/70 – 5/14/70-7.1%13.5%
Arab Oil Embargo10/16/73 – 12/05/73-18.5%7.2%
Nixon Resigns8/7/74 – 8/29/74-17.6%12.5%
USSR in Afghanistan12/24/79 – 1/3/80-2.2%6.8%
Falkland Island Wars4/1/82 – 5/7/824.3%20.8%
US Invades Grenada10/24/83 – 11/7/83-2.7%-3.2%
US Bombs Libya4/14/86 – 4/21/862.8%-1.0%
Financial Panic of ’8710/2/87 – 10/19/87-34.2%15.0%
Invasion of Panama12/15/89 – 12/20/89-1.9%8.0%
Gulf War1/16/91 – 1/17/914.6%15.0%
World Trade Center Bombing2/25/93 – 2/27/93-0.3%8.5%
Oklahoma City Bombing4/18/95 – 4/20/951.2%12.9%
Asian Stock Market Crisis10/7/97 – 10/27/97-12.4%25.0%
US Embassy Bombing in Africa8/6/98 – 8/14/98-1.8%10.4%
September 11th Attacks9/10/01 – 9/21/01-14.3%24.8%
War in Afghanistan10/5/01 – 10/09/01-0.7%12.4%
Iraq War3/19/03 – 5/1/032.3%15.6%
London Train Bombing7/6/05 – 7/7/050.3%5.6%
Bear Stearns Collapse3/14/08 – 3/14/080.0%-4.4%
Average -5.7%10.9%
Bron: Amundi

Conclusie

Verrassend genoeg hebben de meeste oorlogen een beperkte impact op aandelenmarkten. Na 6 maanden zijn de markten vaak al hersteld met een positief rendement. Het spannende van de oorlog in de Oekraïne is, is dat dit de eerste grote aanvalsoorlog is van Rusland waar Westerse landen zeer sterk op reageren. Poetin is bovendien onberekenbaar. Daardoor bestaat nog steeds de kans dat de invasie uitbreidt tot een conflict tussen Rusland en de NAVO. Zelf wacht ik voorlopig nog even af voordat ik weer extra aandelen koop. Ik blijf wel gewoon periodiek beleggen.

TIP Je kunt voordelig beleggen bij:

DEGIRO – Ruim aanbod. Lage tarieven.

Bux Zero – Beleg zonder commissie in aandelen en ETF’s in een app.

Saxo Bank – € 8

Beleggen brengt risico’s met zich mee. Je kunt een deel van je geld verliezen.

Top 10 Goedkope Brokers Vergelijken

Over de auteur
drs. Jasper Bronkhorst is uitgever van Geldreview.nl en The Global Value Report. Hij helpt beleggers met vinden van de beste broker en ETF’s. Daarnaast biedt hij een cursus beleggen. Hij is docent Vermogensbeheer en Ondernemerschap aan de Hogeschool van Amsterdam. Jasper heeft economie gestudeerd aan de universiteiten van Maastricht en Amsterdam. Hij is afgestudeerd bij ING Investment Management en is zijn loopbaan begonnen bij ING Financial Markets. Jasper schrijft inmiddels 20 jaar over beleggen.